HELAL-HARAM ÜRÜNLERLE İLGİLİ
HELAL Kavramı:
– Öncelikle “Helal” kavramı oldukça geniş kapsamlı bir konudur ve özel olarak incelenmelidir. Burada yazılanlar sadece temel esaslarla ilgili bilgilerdir. Ürünlerle ilgili detaylı çalışma yapmak gerekmektedir.
İcindekilerde;
– Mono maddelerinin yıldızlı açıklamalarında (*) pflanzig yazıyorsa alınabilir. Herhangi açıklama yoksa şüphelidir.
– Lecitine maddelerinin yıldızlı açıklamalarında (*) soya lesitini yazıyorsa alınabilir. Herhangi açıklama yoksa şüphelidir.
– İçindekilerde, kullanılan yağ olarak “Pflanzig” (bitkisel yağ) yazıyorsa uygundur.
– Peynirlerde “Lab” yani “maya” ların mikrobiyel olanları uygun, “Tier” yazıyorsa veya herhangi birşey yazmıyorsa şüphelidir (hangi hayvandan hangi esaslarla elde edildiği belirsizdir).
– Et, tavsiye edilen kasap ve marketlerden alınmalı, şoksuz helal kesim olmalıdır. Bu kesim türü ALM.da yasak olduğundan, komşu ülkelerden getirilmiş (Belçika’da şoksuz kesime izin verilmektedir.) ve islâmî usullerle kesildiğini gösteren güncel sertifikalara sahip olmalıdır.
– Bunlar haram olduğu kesinleşmiş katkı maddeleri kodlardır.
E-120, E-904, E-1510
-Diğer şüpheli olduğu düşünülen kodlar:
E-100, E-210, E-325, E-420, E-477, E-542, E-102, E-213, E-326, E-430, E-478, E-550, E-103, E-214, E-327,
E-431, E-480, E-570, E-110, E-226, E-334, E-432, E-481, E-572, E-120, E-234, E-335, E-433, E-482, E-591,
E-123, E-252, E-336, E-434, E-483, E-124, E-270, E-337, E-435, E-488, E-125, E-280, E-436, E-489, E-600,
E-126, E-442, E-491, E-631, E-127, E-470, E-492, E-632, E-128, E-471, E-493, E-633, E-140, E-472, E-494,
E-635, E-141, E-473, E-495, E-142, E-474, E-152, E-475, E-900, E-153, E-476, E-904, E-1510
Ve bu numaralar dışında yenilmesi içilmesi Caiz Olmayan Katkı Maddeleri:
• Alkohol • Emulgator • Enimole • Gelatine • Giycerol • Giyicine • Graise • Lausine • Osyrearin
• Pepelin • Rennet • Sipermacoti • Tierische Fette • B,C,D, E – 472
•İstisna olarak : Emulgator: Lecithin.
1. Süt ve yumurta Bio tercih edilmeli. Bio ürünler icin Aldi yada Lidl tercih edilebilir.
2. Tereyagi icin biraz daha pahalı olmaları ile birlikte Landliebe ve Kerrygold markaları oldukça güvenilir. ALDI ve LIDL’ın kendi tereyağı markaları da satın alınabilir.
3. Her türlü peynir icin (kaşar, krem vs) içindekiler kısmında microbielles Lab. İfadesi önemli. Sadece Lab yada tierishes Lab yazanlar alınmamalı.
4. Krem peynir icin Philadelphia uygun seçenek olabilir. Bu markanın birçok ürününde vejeteryanlar için uygundur ”fur Vegetarier geeignet” ibaresi/ işareti mevcut.
5. Bircok urunde mevcut Vegan yada Vegetarisch ifadesi hayvansal icerikle alakali suphelerimizi goturuyor. Fakat alkolle muamele yada urunun alkol icerip icermedigi acisindan da degerlendirme yapilmali.
6. Extrakt yazan urunlerden kacinmak lazim. Vanillinextrakt gibi… Bunlar alkolde damitma usulu ile elde edilmekte. Bununla beraber naturliches Aroma da ayni kategoride.
7. Icerikte yazan E kodlarinin kimi uygun, kimi supheli kimi ise uygunsuz. Bazen E kodlari ile bazen de acik olarak kimyasal isimleri ile içerikte gecebilir. En sık olanlar:
– Örneğin E-330 sitrikasit ve helal.
– E-322 lesitin? Kaynagi bitkisel mi hayvansal mi belirtilmedikten sonra supheli. Ama Lesitinin buyuk oranda kaynagi Soya fasulyesi (Sojalecithine), Aycicegi (Sonnenblumen) yada Kanola yagi( Rapsöl) oldugu rahatlatici bir bilgi.
– E-422 Gliserin. Gida sanayii icin bu madde buyuk oranda sentetik olarak yada bitkisel kaynaklardan uretiliyor. Pflanzliches glycerin olani tercih etmek gerek.
– E-120 Echtes Karmin. Karmin boceginden elde ediliyor ve uygun degil. Daha cok kirmizi pembe renkli seker, puding, pasta, meyveli yogurt vs. de kullaniliyor.
– E-471 Mono- und Diglyceride von Speisefettsäuren.
E-472 (472-a, 472-b… f‘ e kadar) yukaridaki maddenin ester hali. En sık karsimiza cikan 2 icerik.
Bu maddelerden sonra parantez icinde pflanzlich/ bitkisel yada Sojalecithin ibaresi varsa bu emulgatorler problem teskil etmez. Aksi takdirde kaynagi hayvansal olabilir suphesiyle uzak durmaliyiz/
– Gelatine/ jelatin yazan urunlerde de ayni sekilde kaynak belirtilmis ise auf pflanzlicher basis…
gibi o urun alinabilir. Bitkisel/ Pflanzlich ifadesi yoksa kaynak hayvansal olup uygun degildir.
Parantezde rindgelatine/ sigir jelatini yaziyor olsa bile sigir kesimleri ve etleri uygunsuz oldugu gibi yan urunleri de uygunsuz olarak kabul edilir.
HELAL YEMEK
–>> ÖNERİLEN MARKETLER
Aldi, Lidl (Ucuz ve yaygın oldukları için)
–>> ET VE KIYMA TÜRK MARKETLER
Giessen de 2-3 Türk marketi mevcut. Verilen refaranslar rahatlatıci. Fakat bu marketlerin isimlerini vermek uygun olmayabilir. Zaten et ve tavuk konusunda kendi ifadelerine binaen alinabilir deniyor. Detay da bilmiyoruz. kendi kesimlerini incelemeden buradan ilan etmeyi uygun bulmuyoruz. Et ve sucuk markalarinda isimler veriliyor. Öz yörem, yedi yön, tuna, aytaç….. .
–>> ET ÜRÜNLERİ (SUCUK, SALAM, SOSİS vb.)
Tuna Sucuk, Aytaç, Yedoy markalar alınabilir. Bunlar yoksa Özyörem alinabilir. Diğer markalar şüpheli ve alınmaması daha uygundur.
–>> TAVUK VE TAVUK ÜRÜNLERİ
Referansli Türk Marketlerinden alışveriş yapilabilir…
helal tavuk da alınabilir. Tavuk Ürünleri olarak Anur marka ve itikat marka dondurulmuş tavuk ürünleri
(Şnitzel gibi) alınabilir.
http://anur.nl/tr/
http://www.itikat.de/index.html
Tavuk sirkülasyonu hızlı değilse veya marketten eve geliş süresi uzarsa tavuk ürünleri, mikrobik zehirlenmeye (mide-bağırsak problemleri, ishal, gaz, bazen ateş) neden olabilir.
–>> EKMEK
Başta Aldi ve Lidl olmak üzere tüm marketlerden helal ekmek alınabilir (Örnek uzun yani baget ekmek). Baget ekmek deyip hemen almamak gerekiyor. Bazen ozel bir ekmek olarak, bazen içeriğini de
ğiştirebiliyorlar. mono Ancak içerik olarak sade (plain bread, einfaches Brot) yani su, tuz, un ve maya dışında çok fazla katkı maddesi içermeyen ekmekler alinmalidir. Monodygliceride von Speisefettsäuren olabilir altına dipnot düşüldüğü takdirde *pflanzlicher Herkunft yazıyorsa bu ekmekler genel manada alinabilir.
Bunun dışında olivenöl (zeytin yağı) ya da Rapsöl (Kanola Yağı) içeren ekmekler de alınabilir.
Bunun dışında bir koruyucu olarak arpa maltı ekstresi (Gerstenmalzextrakt) karıştırılmış olabilir. Bu alkol değildir ve yenilmesi helaldir. Ancak alkol içeren ekmekler de bulunmaktadır. Örneğin vakumlu olan ve dondurucuda olmayan ekmeklerde etil alkol bulunabilmektedir. Bu nedenle bu tarz vakumlu ekmeklerin bir kısmında alkol olduğu unutulmamalı ve bu husus kontrol edilerek uygun olanlar alınmalıdır. Donmuş ya da poşetlenmiş ekmeklerden ve hamur işlerinden uzak durulmalıdır. Ancak, Aldi’de satılan Goldenbröthcen, Lidl’da satılan Grafschafter marka Sonntags Brötchen gibi az pişmiş ekmekler alınabilir. Bunları fırında 8 dk kadar pişirmek gerekir. Ekmeklerin İçindekiler (Zutaten) kısmında uzun ifadeler bulunan ve çok katkı maddesi içeren ekmekler alınmamalıdır. (Bir gıdaci tanıdığım bu tarz ekmeklere az miktarda etil alkol olabileceğini, yüzdelik olarak cok az bir orana tekabül ettiğinden dolayı yazılmaya biliyor demişti)
–>> PEYNİR
Peynirin helal olup olmadığını belirleyen temel husus peynirin mayalanmasını sağlayan mayanın kökeni; Hayvansal (Tierisch) ise caiz değil. Ancak, bir peynir mayası (Lab) bir mantar grubundan olan bir mikrobiyolojik canlıdan elde ediliyorsa (Mikrobielles Lab) caizdir ve yenebilir. Bu nedenle sadece içindekiler kısmına bakılması kafidir. Ancak bazı peynirlerde (özellikle krem peynirlerde) bu husus belirtilmeden peynir kültürü anlamında “käsekulturen” ibaresi yer almakta bu ibarede tek başına mayanın türünü açıklamadığından şüphe oluşmaktadır. Şüpheden uzak durmak vaciptir.
Aldi ve Lidl’da bulunabilecek Milbona marka feta ya da beyaz peynir, Kaşar peyniri alınabilir.
Diğer markalarında helal peynirleri bulunmaktadır. Gouda kaşar peynirine dikkat edin. Lidl da bulunan bu markanin ki yenilmiyor. President marka uygun peynirler de mevcuttur ve alınabilir.Krem peynir olarak Philadelphia marka alınabilir. Aldi ve Lidl marketlerde Lovilio marka Mascarpone adlı krem peynir-kaymak tarzı bir ürün de alınabilir. Brunch diye sürme peyniri var bu krem peynir yenmiyor.
–>> PİZZA
Pizzalardaki temel problem peynir gibi duruyor ve bir Hollanda peyniri olan Edemar hemen tüm pizzalarda kullanılıyor ve bu peynirin maya yöntemi belirsiz (Tierich (hayvansal)?, laboratuar mikrobialles?) olduğundan caiz değildir.
Ancak, bu peynirin kullanılmadığı VEGAN türü pizzalar yenilebilir. Pizzanın içerdiği peynire dair detaylı bir açıklama varsa ve peynir Mikrobielles Lab ile yani helal maya ile mayalanmış ise bu pizza yenilebilir.
Alınabilecek Vegan tip pizza üreten markalara örnek olarak: TRATTIORIA ALFREDO marka FanPizza Vegan, aynı markanın Deliziosa Vegetale ve Pizza-Bruschetta vegan alınabilir. Dr. Oetker marka pizzaların tümü edmar peyniri iceriyor. Mail de sorulmuştu. Salam sosisli olmadiktan sonra Dr. Oetker markada yenilebilir.
–>> YOĞURT
Jelatin içermeyen yoğurtlar alınabilir. Bu arada Spesiegelatin (Gıda Jelatini) kesin7 helaldir diyebileceğimiz bir şey değil ve şüpheli bir maddedir. Aldi markette satılan SAHNE marka yoğurt alınabilir.
–>> TEREYAĞI
Jelatin içermeyen tereyağlar alınabilir. Margarin kesinlikle almayalim. Aldi marketinin milfina nin deutsche marken butter, alpenbutter yeniyor. Lidl in milbona Deutchebutter yeniyor. Aldi ve Lidl marketlerde Kerrygold marka tereyağı alınabilir.
–>> KETÇAP
Sirke (branntweinessig) içeren ketçaplar alınabilir. Ancak alkol içerenlere dikkat edilmelidir. Örnek7 olarak, Almanya’daki marketlerde satılan Heinz Tomato Ketchup alınabilir. (Alkollü sirke (Alkolessig) mevcut ise helal değil)
–>> MEYVE SUYU
Özellikle elma ve armut suları şeffaf ise bu meyve suyunun jelatin ile muamele edilerek bulanıklığının giderildiği anlamına gelir ve alınmamalıdır. Bu nedenle % 100 meyve suyu içeren buzdolabında satılan meyve suları saglik açısından da tercih edilmelidir.
–>> BALIK
Alkol ile muamele edilmemiş olan özellikle muamele edilmiş balıklar alınmamalıdır. Ancak helal olanlar çoğunluktadır. Örneğin Aldi’de temizlenmiş, fiyatı uygun, baharatları eklenmiş alimünyum tepside Türk Çuprası
satılmakta.
–>> İÇME SUYU
Almanya’da musluk suyu içilebilir niteliktedir. Piyasadaki suları alıp içmekte de bilinen bir sakıncası yoktur.
–>> HARAM OLAN MADDELER
İçeriğinde bazı maddeler bulunması ile gıdalar haram hale gelebilmektedir. (Bu maddelere dair liste üstte geçmişti.)
Genelde ekmeklerde ve hazır paket gıdalarda bulunan E471 ya da mono ya da dygliseride von spesiefettsauren (monogliserit yağ asitleri) içeren ürünler alınmamalıdır. Ancak, von pflanzlichen Ursprung (Bitki kökenli) diye dipnot düşülmüş ise ve başkaca haram katkı maddesi içermiyorsa o ürün yenilebilir.
-Tierisch mayalı peynirler
-Speck (domuz pastırması)
-Schmalz (domuz yağı)
-Genelde hazır gıdalarda bulunur.
-Alkohl
-Rum (Bir alkol tür olan Rom)h
-Weissweinextrakt (Beyaz şarap özü)
-Gelatin
Bu ifaderin geçtiği ürünler alınmamalıdır
